Blog Okulu

İslam dinince kabul edilen ve her yıl kutlanan iki bayramdan birisi olan Kurban Bayramı bu sene 08.12.2008 – 11.12.2008 tarihleri arasında kutlanacak. Hükümetin “idari izin” vermesiyle kamu çalışanlarının ve devlet memurlarının 9 gün tatil yaparak kutlayacağı bu bayramda her sene olduğu gibi ipini koparan kurbanlıkların sokak maceralarını, kurbanı keseyim derken elini, ayağını kesen acemi kasapların hastane görüntülerini izleyeceğiz televizyonlarımızdan. Peki nedir bu bayramın tarihçesi, kutlanış hikayesi; neden bu bayramı kutluyoruz ve “kurban” kesiyoruz?

İlk Kurban Bayramı
Kurban Bayramı islami kaynaklara göre ilk kez 624 yılında Medine’de, Hz. Muhammed’in müslüman cemaate kıldırdığı “ilk kurban bayramı namazının” ardından vermiş olduğu hutbede kurban kesmenin faziletlerinden bahsetmesi, Allah’a adanarak kesilecek kurbanın kazandıracaklarını açıklaması ile beraber kutlanmıştır. Bu tarihten sonra da bu gelenek bayram şeklinde süregelmiştir. Hz. Muhammed kendisi de ilk Kurban Bayramı’nda 2 kurban kestirmiştir. Bunlardan bir tanesinin duasını: “Allah’ım! Bu senin birliğine ve senden bana gelenlere şehâdet eden bütün ümmetim namınadır.” şeklinde yaparken diğerinin duasını: “Allah’ım! Bu da, Muhammed ve Muhammed’in ev halkı içindir.” şeklinde yapmıştır. Bu da aslında kurbanın hem toplumsal hem de bireysel bir yön taşıdığına en güzel örnektir.

Kurban Bayramı, müslümanlar tarafından Hicri Takvime göre Zilhicce ayının onuncu gününden itibaren dört gün boyunca kutlanan bir dini bayram olarak da tanımlanabilir. İslam dininde kullanılan ve bayram günlerini tespit etmekte temel alınan takvim “Ay takvimi” olduğu için “Gregoryen takvimi” yıllarında farklı günlere denk gelir. Aynı sebeple aynı Gregoryen yıl içerisinde iki Kurban Bayramı da yaşanabilir. Örnek olarak 2005-2012 yılları arasında, Kurban Bayramı aşağıdaki tarihlerde yapılacaktır:

2005: 21 Ocak
2006: 10 Ocak ve 31 Aralık
2007: 20 Aralık – Suudi Arabistan için 19 Aralık
2008: 8 Aralık
2009: 27 Kasım
2010: 16 Kasım
2011: 6 Kasım
2012: 26 Ekim
İlk Kurban
Kutsal kitap Kur’an-ı Kerim’de yazan bilgilere göre ilk “kurban” tecrübesi Hz. İbrahim zamanına uzanmaktadır. Allah’a oğlu olması için yakaran Hz. İbrahim’in “oğlu olması halinde onu Allah’a kurban edeceğini” söylemesi üzerine kendisine yapılan büyük bir imtihan olarak karşımıza çıkmıştır ilk “kurban”. Kur’an-ı Kerim’de bu olay şöyle tasfir edilmektedir:
“İbrahim ‘Ey Rabbim, bana iyilerden (bir oğul) ihsan et’ dedi. Biz de kendisine yumuşak huylu bir oğul müjdeledik. Oğlu yanında koşacak çağa gelince, ‘Ey oğlum, ben seni rüyamda boğazladığımı gôrüyorum, bir düşün, ne dersin ?’ dedi. (İsmail) Babacığım, sana ne emrolunuyorsa yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın.’ dedi. Her ikisi de Allah’a teslim oldular (Allah’ın emrine boyun eğdiler). İbrahim, oğlunu şakağı üzerine yatırdı. Biz de ona şöyle seslendik: ‘Ey İbrahim, rüyana gerçekten sadakat gösterdin, şüphesiz ki bu apaçık bir imtihandı.’ Dedik ve ona (İsmail’e karşılık ) büyük bir kurbanlık fidye verdik. Kendisine sonradan gelenler için de iyi bir nam bıraktık. Selam olsun İbrahim’e. İşte biz iyilik yapanları böyle ödüllendiririz. Çünkü 0, bizim mümin kullarımızdandır.”

Görüldüğü üzere, Hz. İbrahim oğlu yerine kendisine gönderilmiş olan kurbanlık hayvanı kesmiştir. Böylelikle de Allah için “insan kurban etmek” gibi kötü bir alışkanlığın önüne geçilmiş, Allah için “kurban kesmek” adeti de günümüze kadar ulaşmıştır.

Neden Kurban Kesilir?
Kurban kesmek, maddi gücü yerinde olan, hadislerce ve islami kaynaklarca belirlenmiş belirli “refah” kriterlerine sahip olan kişilere farz kılınmıştır. Bu vazife aslında toplumsal yardımlaşma seferberliğine bir çağrıdır. Toplum içerisinde maddi imkansızlıklar yüzünden “et ve et ürünleri” ihtiyacını karşılayamayan kişilerin en azından senede bir kez bu ihtiyaçlarını doya doya karşılayabilmeleri için bir fırsattır. Fakirlere yardım etmek, insanlık ve müslümanlık görevlerini yerine getirmek niyetiyle kurban kesen kişi bunun sevabını kazanmaktadır. Bunun dışında “kan akıtmak”, “boğazlamak” ,”öldürmek” gibi basit ve vahşice duyguların, düşüncelerin, niyetlerin hiçbirisi kesinlikle “kurban bayramı” içerisinde yoktur, geçerli değildir! Bu tür duygularını tatmin etmek için kurbanlık hayvanlara eziyet edenlerin de sevap kazanamayacakları birçok hadiste ve islami kaynakta altı çizilerek defalarca anlatılmıştır. Hacc Suresi’nin 37′nci ayetinde, “Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları Allah’a ulaşacaktır. Allah’a ulaşacak olan ancak sizin O’nun için yaptığınız gösterişten uzak amel ve ibadettir. Size doğru yolu gösterdiğinden, Allah’ı yüceltmeniz için onları böylece sizin buyruğunuza vermiştir. Ey Muhammed, iyilik yapanlara müjde et” buyruğu yer alır.

Kurban Eti
Kurban kesen kişilerin kesilen kurbanın etinin tamamını kendilerine saklaması yanlıştır. “Allah için kurban kesmenin” ve Kurban Bayramının maneviyatına, muhteviyatına tamamen terstir. Öte yandan, kesilen kurban etlerinin tamamının fakirlere, yoksullara dağıtılması da yanlıştır. Bunun ile ilgili olarak genel uygulamaya göre kesilen kurbanın etlerinin 3′te 1′i fakir ve yoksul kişiere, 3′te 1′i kurban kesen kişinin komşularına ve akrabalarına, kalan 3′te 1′i de kendi evine kalacak şekilde paylaştırılmalıdır.

Kurban Bayramınız Kutlu Olsun!
Görüldüğü gibi Kurban Bayramı yüzyıllardır bir gelenek şeklinde süregelmektedir. Müslümanların toplumsal dayanışma örneklerinden birisi olarak moderm hayatta yerini bulmuştur. Kesilen kurbanların etlerinden, derilerinden, her türlü nimetlerinden gerçekten ihtiyacı olan kişilerin faydalanacak olmasını temenni ediyorum. Hepinizin Kurban Bayramını kutluyorum.
Sözlerimi peygamberimizin, kurban kesenler için işin aslını en güzel şekilde ifade ettiği şu sözleriyle bitiriyorum: